Anders Anders
Je bent goed
Beter?
Je bent anders
Goed
Je bent mooi
Mooier?
Je bent anders
Mooi
Je bent lief
Liever?
Je bent anders
Lief
Je bent zacht
Zachter?
Je bent anders
Zacht
Je bent wijs
Wijzer?
Je bent anders
Wijs, goed, mooi, lief, zacht
Je bent zo mooi
Mooi
Anders
Dan ik
Meer?
Minder?
Zo mooi
Anders
Ik zou je
Nooit
Anders dan
Anders willen
Bewerking van gedicht van Hans Andreus en Herman van Veen
… over tevredenheid?
Dit wordt een tekstje over vrijheid. Vrijheid blijkt nogal al een ding, zelfs of juist in de politiek. Het lijkt me niet zo wijs om hier mijn politieke standpunten te verkondigen, maar ik kan het niet laten. Zo snap ik niks van mensen die denken, dat als je geboren bent in welvarend Nederland je dat allerlei levenslange rechten op rijkdom geeft. Ik ben dan wel weer voorstander van het idee, dat alle mensen met een vernietigend, destructief idee naar een plek ver weg moeten – maar daar heeft het woordje Islam niks mee te maken. Bueno, vrijheid dus.
Als je het over vrijheid hebt, kun je denken aan vrijheid van meningsuiting, onderwijs, godsdienst, vestiging, vereniging enzovoort. Je kunt ook denken aan bewegingsvrijheid en dat is momenteel helemaal mijn ding.
Keurslijf
Kent u het boek ‘Oei, ik groei’? Dat gaat over de ontwikkeling van kleine kindjes. Die ontwikkeling gaat niet geleidelijk en leuk stapje voor stapje. Nee, weken hangt er een volgende stap in de lucht en ineens – soms binnen een paar uur, neemt zo’n kleintje de stap. Dan praat zo’n minimensje ineens in zinnetjes. Ik heb stellig de indruk dat het bij volwassenen niet zo anders gaat. Althans bij mij. Mijn recente oei-ik-groei gaf mij een enorme dosis bewegingsvrijheid terug. Ik liep over straat op weg naar de Appie en voelde me ineens zoveel lichter en dus vrijer. Alsof ik een soort keurslijf kwijt was.
Corset
Ik wil graag beschrijven hoe dat voelt zo’n keurslijf en wel omdat ik weet dat mijn nieuw verworven vrijheid straks normaal zal zijn. Gelukkig werkt dat zo met nieuwe situaties. Het nadeel is, dat het plezier van de nieuwe verworvenheid daarmee ook kleiner wordt. Ach ja, blijven groeien dus.
Het gevoel van een keurslijf voelt letterlijk als een corset of een harnas dat twee tandjes te strak zit. Nu ik achter mijn computer zit, met naast me een to-do-lijst met daarop alles wat ik vanochtend nog wil weg werken, voel ik mijn keurslijfje gewoon weer zitten. Nee, echt kwijt ben ik hem nog lang niet. Rond mijn ribben zit een soort kracht die me in elkaar duwt. Ook bij mijn schouderbladen en in mijn heupen voel ik het. Het is alsof die kracht me in een soort foetushouding dwingt. En he listen dat is echt onhandig als je achter je compu in een arboverantwoorde houding wil werken.
Foetushouding
Als ik me nu – voor de verandering een beetje meegaand opstel, dan buigt mijn bovenrug verder omhoog zoals bij Gollem uit Lord of the Rings. Mijn schouders, zie ik in een flinke hoek naar voren staan. Interessanter nog dan hoe het eruit ziet – ik wil helemaal niet op Gollem lijken! – is hoe het voelt. Het voelt best rustig, maar het voelt ook hard en stijf. Als een soort harde zekerheid. Het is enerzijds een krachtig en aantrekkelijk gevoel maar sinds ik die ontmoeting met hernieuwde bewegingsvrijheid heb gehad, voel ik de keerzijde sterk. In de gebolde houding voel ik bijvoorbeeld mijn schouderbladen niet meer en kan ze ook niet aansturen. Het gevolg: ik wil af van het verstikkende gevoel, ik wil zelfbeschikking en snak naar vrijheid, naar vrijheid in mijn eigen lijf!
De dynamische rug
Nu ik mezelf netjes uitlijn – naar het gedachtegoed van critical alignment, krijg ik mijn vrijheid weer terug. Pfffff, saved.
Tijd voor een lekkere serie asana’s in beweging – zonder keurslijf!
Als yogajuf i.o. speel ik met de vraag: hoe krijg ik iedere Nederlander op de yogamat? En logischerwijs ook met de vraag: waarom ligt iedereen nog niet op de mat?
Er is yoga en yoga
Om te beginnen is yoga er in soorten en maten. Je hebt zweefyoga en zweetyoga en van alles er tussenin. Mijn broer vertelde mij dat onze papa volgende week een yogaweekend gaat doen. Interessant, dacht ik. Lijkt me sterk, dacht ik tegelijkertijd, want de man is momenteel meer into tai chi en zen. En inderdaad mijn broer bleek yoga en zen op een hoop te hebben geveegd. Tja en werf dan maar eens mensen.
Wat is yoga?
Als mensen mij vragen ‘wat is yoga?’ probeer ik soms een kort antwoord te geven en zeg zoiets als: bij yoga leer je je lichaam kennen als ingang voor persoonlijke ontwikkeling. Het wordt me echter steeds duidelijker dat een kort antwoord geven op de vraag niet zo interessant is en dus stel ik steeds vaker een tegenvraag, bijvoorbeeld ‘wat zoek je?’. Dat geeft aanknopingspunten om duidelijk te maken wat yoga wel en niet kan zijn en zorgt voor een leuker gesprek.
Een mens is een mens is een mens
Beetje bij beetje krijg ik een beeld van mensen met een hoog en mensen met een laag yogapotentieel. Een hipo heeft allereerst een nieuwsgierige aard. Die nieuwsgierigheid richt zich niet alleen op grote gevoelens maar juist ook op kleine. Valt daarmee een grote club af? Dat hoeft niet, maar de kans dat je meer dan één lesje yoga volgt als je leven nu gedomineerd wordt door snel en ad rem handelen lijkt me klein. Klopt het dat (veel) mannen meer behoefte hebben aan grote gevoelens dan vrouwen?
Deugt mijn stelling? Genoeg stof tot verder nadenken.
Ik hoor vaak beweren dat angst de grote reden is om dingen niet doen. Bijvoorbeeld, ik zeg maar wat, een moeilijke yogahouding, maar ook het uit de comfort zone stappen. Onbekende dingen ondernemen dus.
Of machteloos?
Ik ben er niet zo zeker van dat angst hier de grote boosdoener is. Onlangs observeerde ik mijn kleine meisje van zestien maanden. Ze oefent zichzelf in staan. Ik zag hoe ze zich aan een kastje omhoog werkte en dapper met haar handjes aan een handvat, een tijd bleef staan. Na enige tijd begon ze te piepen. Ik geloof in het model dat je kinderen vaak het beste helpt door niet te helpen. Vast ook vanuit mijn luiheid. In ieder geval besloot ik haar nog maar even te laten staan. Vanuit een ooghoek zag ik haar frustratie groeien en hoorde het piepen overgaan naar huilen. Ze had duidelijk geen idee hoe ze uit haar nieuw verworven houding moest komen. Terwijl ik haar dan toch maar terug op haar billen hielp, herinnerde ik me dat ik dit ook bij de oudste gezien had. En toen viel het kwartje. Dit had met angst niks te maken, maar met machteloosheid. Ineens snapte ik ook mijn eigen ‘black-outs’ in complexere yogahoudingen.
Waarom is dit interessant?
Zowel angst als machteloosheid levert een negatief gevoel op en daar willen we vanaf. Niets menselijks is ons vreemd. Maar hoe kom je ervan af? Angst wordt al snel iets waar je je overheen moet zetten. Je moet maar leren vertrouwen en visualiseren dat het goed komt. Als je machteloos bent, dan heb je iets niet, namelijk macht en ligt de remedie dus voor de hand. Je wil namelijk iets bij machte worden en bijvoorbeeld je vaardigheden verbeteren. Het zijn nuanceverschillen, maar wat mij betreft wel fundamentele. Vooral omdat de tweede tot constructievere oplossingen leidt – op een breder vlak en op langere termijn. Driewerf hoera dus.
Voorbeeldje graag
Ik sta op mijn kop op een hoofdstandbankje. Zie plaatje elders. De opdracht is om door te bewegen naar een boogje, met het hoofd nog steeds op het bankje maar de voeten achter het hoofd op de grond. Tijdens de beweging kom ik onbekende, oncontroleerbare stukken tegen. Me er gewoon een paar keer doorheen werpen – want de leraar belooft me dat ik niet in stukken op de grond zal eindigen, doet wonderen en vergroot ook mijn vertrouwen. Het levert echter ook best een gevoel van los zand op. Vaak herhalen is dan een optie. Liever probeer ik om in andere houdingen mijn fijne motoriek en coördinatie in die onbekende stukken te bemachtigen. Zo nu en dan waag ik een nieuwe poging en meet mijn vorderingen. En jaaa dat levert het vertrouwde vrije, sterke, soepele gevoel op dat yoga zo verslavend maakt.
Zo lijf – zo geest
Het zou me niet verbazen als diezelfde blokkering optreedt in sociale situaties. Soms vanuit angst, vaker vanuit onwetendheid, machteloosheid. Als ik me te lang opsluit als ik een boek aan het schrijven ben, dan voel ik me daarna een tikkie contactgestoord. Ik moet letterlijk mijn sociale vaardigheden weer slijpen.
Wat me ook aannemelijk lijkt, is dat een verkeerde houding tot frustratie en depressieve gevoelens kan leiden. Simpelweg omdat je lichaam een beetje vreemd voor je wordt. Dat is niet per se ernstig, wel frustrerend. Zonde toch? Tot ziens op de yogamat dus?
Even die piramide van Maslow erbij pakken. 1. Fysiologische behoeften? Check. Done that. Been there. 2. Veiligheid? Check. 3. Affectie? Zit ook wel snor. 4. Erkenning? Blijft een raar ding. 5. Zelfontplooiing. Werk ik aan. Maar hoe?
Zelfontplooiing dus
Eens een andere piramide ernaast. De nieuwe van Maslow of bijvoorbeeld deze hiernaast uit de Spiral Dynamicshoek. Essentie van beide modellen? Iets drijft ons steeds verder. Als het een zekerheid is, gaan we op zoek naar het volgende. Het kan altijd beter, mooier, echter, rustiger, sneller, maximalerder.
Iedereen volgt hierin zijn eigen weg. Sommigen geloven het wel en nestelen zich stevig vast in hun comfort zone. De lezer van deze tekst waarschijnlijk niet. Die zoekt. Die wil best iets meer of anders. Ik ook. Ik zoek me suf of beter gezegd ik zoek me blij. Ik lees, luister Stephen Covey, Joost van der Leij, Iyengar, Herman van Veen, Annejet, biografie na biografie.
Au
Gisteravond las ik niet maar deed een schouderoefening om een kwartier later verbijsterd de yogamat om te ruilen voor een warm bad. In mijn schouder bleek verrekte veel pijn te zitten. Pijn die ik steeds ontweek door mijn schouder in een bochtje op te trekken. Dat was geen optie in deze oefening. Het gevolg vond ik vrij schokkend. Ik begon allerlei verdachte zaken in mijn arm te voelen. In zoverre verdacht omdat ik zelden iets voelde in mijn arm. Nu had ik warme handen vol tintelingen, tastzin en ook de sensatie dat mijn arm sliep en een vreemde van me was. Na mijn bad voelde ik ineens wel de narigheid in mijn schouder, zelfs bij simpele handelingen als schrijven en tanden poetsen.
Roofbouw?
Wel slim om daar zo omheen te bewegen! Of toch niet?
In mijn warme bad dacht ik ook nog aan wat Foppe de Haan ooit zei over het herkennen van toptalenten. Die, zei hij, kunnen pieken, zich ontwikkelen én – kunnen herstellen. Groei werkt bij de gratie van rust en herstel, onderstreepte hij.
Ik wil ook zo graag mijn eigen toptalentje worden. Betekent dat, dat herstel hoger op mijn hitlijst hoort. En roofbouw toch maar iets lager? En dat die pijntjes als het ware een bron van info zijn? Lijkt me wel.
En zo nam ik mij voor om vooral te blijven lezen maar ook nog veel yogalessen te volgen.
Gisteravond luisterde ik naar Annejet van der Zijl. Zij sprak hier in Laren over haar boek Bernhard. Annejet vertelde hoe het begrip tijdgeest als een rode draad door haar boeken loopt. Een verhaal in de context van zijn eigen tijd te plaatsen is voor haar De uitdaging. Zo ontstaat bijvoorbeeld een genuanceerder beeld over Bernhard.
En wat heeft dat te doen met het lijf?
Annejet vertelde hoe ze op haar uitdaging en fascinatie stuitte. Zij wa
s 18 in 1980, haar man in 1968. In 1980 werden academici vooral werkeloos en was crisis elke dag het buzzwoord. In 1968 ging het over vrije liefde en relletjes. Tot op de dag van vandaag maakt dat, dat hij anders in het leven staat dan zij.
En dat in het leven staan doe je met je lijf. Toch? Ja het lijkt me wel dat het eerste meer spanning in het lijf heeft opgeleverd dan het tweede.
Tijdgeest maakt je tot wie en wat je bent. Natuurlijk komt er veel meer bij kijken, maar het onderstreept wel mijn idee dat investeren in zelfkennis wijzer is dan het al te stringent volgen van diëten en adviezen per doshatype, bijvoorbeeld.