CAY, Critical Alignment Yoga

Oude patronen loslaten

CAY is een zorgvuldige, precieze yogavorm – ontstaan uit het besef dat spanning(spatronen) loslaten nog niet zo eenvoudig is. Ons brein beloont dit loslaten in eerste instantie namelijk niet. Zeker niet zolang we gestrest en/of vermoeid zijn. Oude patronen zijn dan vertrouwder en daarom lijken ze veiliger. It may be shitty, but at least it is warm.

In de yogalessen van afgelopen twee weken, las ik het verhaaltje voor van Mohini, dat ik tegenkwam in een boek van Tara Brach. Dat ging zo:

‘Mohini was een witte koningstijger die jarenlang in de dierentuin in Washington D.C. verbleef. Een groot aantal jaren bracht zij door in een kooi met ijzeren tralies en een cementen vloer van ongeveer vier bij vier meter. Mohini liep in haar kleine verblijf de hele dag rusteloos heen en weer. Uiteindelijk creëerden biologen en medewerkers van de dierentuin een natuurlijke woonomgeving voor haar. Deze strekte zich over verscheidene hectaren uit. Er waren heuvels, bomen, een vijver en verschillende soorten planten. Enthousiast en vol verwachting lieten de medewerkers van de dierentuin Mohini vrij in haar nieuwe en uitgestrekte woonomgeving. Het was echter te laat. De tijger zocht onmiddellijk een schuilplaats in een hoek van het omheinde gebied en verbleef daar de rest van haar leven. Mohini liep in die hoek rusteloos heen en weer op een plek van vier bij vier meter totdat daar geen gras meer over was.’

Dit is uiteraard tragisch én kan ons inspireren, want aan de ene kant lijken we op de tijger en blijven we makkelijk vast zitten in oude patronen. Aan de andere kant zijn wij anders dan de tijger in staat tot zelfonderzoek. Hierin kan yoga een grote rol spelen. Brengt dat vaste patroon van ambitie en wilskracht ons inderdaad op nieuw terrein of blijven we ook in dat geval in feite rondjes draaien op onze vier bij vier? Je ontdekt het in je yogales.

Loslaten in een yogales

In de yogalessen leren we onszelf ten diepste kennen. Als dit zelfonderzoek, is verankerd in het hier & nu en in lichtheid, kunnen we ons ont-wikkelen en komen we op het pad van bevrijding van onze vastgeroeste patronen.

* Verankering in het hier & nu

In een yogales volgen we steeds opnieuw onze adem. Het centrale punt onder de navel is daarvoor de fysieke houvast. Dat volgen kan alleen in het hier & nu en helpt ons eenvoudig, onze aanwezigheid te vergroten. Zintuigelijke waarnemingen zoals het aandachtig luisteren naar geluiden in de omgeving hebben het zelfde effect. Het zorgt hiermee voor ruimte ten opzichte van onze gedachtenpatronen, waardoor we ons daar – voor het moment, vrij van kunnen maken.

* Verankering in lichtheid

Zelfafwijzing ligt in een yogales altijd op de loer. Dit sluit de toegang tot diepere lagen af. Daarom besteden we bewust zoveel tijd en aandacht aan het steeds opnieuw vertrekken vanuit ontspanning. Ontspanning en een open houding zijn natuurlijk sterk waarneembaar in ons lichaam, specifiek in de hartstreek maar ook in bekken, buik, maagstreek en keel. We proberen de ontspanning en lichtheid in stand te houden door te accepteren wat we tegenkomen. Vanuit een liefdevolle vriendelijkheid observeren we onze (soms eigenaardige) menselijke neigingen.

* Ont-wikkeling van het zelf

Beide verankeringen vormen de basis voor zelfontwikkeling. Zo maken we stapje-voor-stapje oude grenzen vrij en integreren onze nieuwe bewegelijkheid. Hierdoor ervaren we onszelf dieper en krijgen steeds helderder zicht op dat wat is: oud zeer, fris zeer, ingesleten gewoontes, enz. Het helpt ons op weg naar een vrije uitlijning waarin ons lichaam en ons bewustzijn stabiel en flexibel is.

Soms lopen we bij zelfonderzoek tegen heftige ladingen aan. Dit vraagt om een rustigere stap-voor-stap benadering waarbij de ankers nog harder nodig zijn en wellicht hulp van een derde.

Namasté, Noële

kop-nieuwsbrief

Critical Alignment Yoga

Hypermobiliteit & yoga

Ans Krietemeijer van yogacentrum Ananda vroeg naar mijn reactie op onderstaand artikel over het negatieve effect van yoga op hypermobiliteit. Zie hier: https://yogainternational.com/article/view/joint-hypermobility-syndrome-yogas-enigmatic-epidemic

Goede yoga heeft dit effect niet, in tegendeel het stimuleert de stabiliteit. Dat zit zo.

Yoga is dé manier om zicht te krijgen op strijd in het lichaam; de strijd die het gevolg is van allerlei vormen van spanning. Deze strijd zorgt voor blokkades en stagnatie van grove en subtiele bewegingen – en doet dus energie verloren gaan.

Deze stagnatie (denk hierbij bv aan doorbloeding) leidt vrij snel tot stugheid van weefsel. Overigens is goed aangetoond dat statische houdingen (o.a. achter beeldschermen) die langer dan twintig minuten duren hetzelfde effect hebben. 

Het stugge weefsel zorgt dat toegang tot dieper liggend weefsel verdwijnt en leidt tot ‘dis-use’/ onbruik. Hierdoor verkorten structuren, zoals spieren, ligamenten (banden) en kapsel, inclusief bijbehorende circulatiekanalen van bloed-, lymfe- én zenuwstelsel. In goede yoga leer je deze strijd te herkennen en van daaruit ga je vervolgens de verkorting ’te lijf’. Mild.

Dit is een heel andere benadering dan alle weefsel in je lichaam maar te willen verlengen. Op korte termijn zou die verlenging een sensatie van ruimte kunnen geven, als je echt voelt, voel je echter ook fragmentatie die het gevolg is van instabiliteit. Rondom elk gewricht in het lichaam ligt weefsel dat zorgt voor actieve stabiliteit (de houdingspieren) en passieve stabiliteit (met name ligamenten en kapsel). Goede yoga stimuleert het vermogen en uithoudingsvermogen van je houdingspieren. Hiervoor moet je ondermeer het verschil kunnen voelen tussen deze opbouw van kracht en de opbouw van spanning. Zoals eerder gezegd remt de tweede circulatie. De eerste doet dat niet. Overigens kan gebrek aan kracht ook spanning veroorzaken. 

Als je het hebt over circulatie, dan heb je het in de eerste plaats over de ademhaling. Je ademhaling vertelt je echt zoveel. Zo is het voor een cay-docent heel vreemd als iemand ingestort in een vooroverbuiging zit of opgeblazen in een heldhouding staat. Dat beperkt de ademhaling. Een cay-docent schrikt ook als leerlingen (juist die met hypermobiliteit) in de neerwaartse hondhouding doorhangen in hun schouders. Ze raken zo niet alleen de steun van schouderbladen kwijt voor ruimte in hart- en ademstreek, je ontneemt ze ook de kans om de verbinding tussen armen en rug stabieler te maken. Dat is nogal verwonderlijk, want ontspanning en circulatie gedijt alleen bij de gratie van (dynamische) stabiliteit … en dus hoort dit de volle aandacht van elke yogadocent te krijgen.

Ademhaling, Fysiotherapie, Fysiyogakronkel, Huiswerkoefening, Yoga

Schouderpauze

Tijdens mijn fysiostages kom ik veel mensen tegen met schouders die als gevolg van spierspanning hoog staan en daardoor klachten geven. Ik maakte zojuist de volgende huiswerkoefening.

Schouderpauze

Doe de schouderpauze vijf keer per dag, bijvoorbeeld elke keer als je iets te drinken neemt of naar de wc gaat. De oefening duurt 30 seconden per keer. In totaal dus 2,5 minuten per dag.

Stap 1A

Schouderelevatie
Adem 5 seconden in – en trek daarbij je schouders zo hoog mogelijk richting je oren op.

Stap 1B

Adem 5 seconden uit – en laat daarbij je schouders zo diep mogelijk zakken.
Adem 5 seconden uit – en laat daarbij je schouders zo diep mogelijk zakken.

Stap 2

Hou de schouders zo laag mogelijk en adem nu 5 seconden in en  daarna 5 seconden uit.  Laat hierbij de dynamiek van de ademhaling toe – ook in de ‘schouderliezen’ (net onder je sleutelbenen). Dit zorgt voor verdere strekking van de bovenrug en dat levert een ruim gevoel aan de voorkant op, niet ‘militair’ maar open en ontspannen.
Hou de schouders zo laag mogelijk en adem nu 5 seconden in en
daarna 5 seconden uit.
Laat hierbij de dynamiek van de ademhaling toe – ook in de ‘schouderliezen’ (net onder je sleutelbenen). Dit zorgt voor verdere strekking van de bovenrug en dat levert een ruim gevoel aan de voorkant op, niet ‘militair’ maar open en ontspannen.

Stap 3

Herhaal stap 2

———————————————————————

Onderbouwing schouderpauze

Deze huiswerkoefening is bedoeld voor cliënten waarbij stress als belangrijke basis voor de hoogstand van de schouders is gevonden. De oefening wordt aangeleerd tijdens een zitting en in volgende sessies geëvalueerd.

Peper et al. vonden in hun onderzoeken met een oppervlakteelektomyogram (EMG) dat mensen zich tijdens computerwerk veelal niet bewust zijn van een verhoogde spierspanning van de musculus (m). trapezius, het voorste deel van de m. deltoideus en de onderarmspieren of van een toename van de ademfrequentie. Zij pleiten ervoor om door middel van myofeedback dergelijke spanning vast te stellen en mensen zich ervan bewust te maken c.q. mensen te leren op ontspannen wijze te werken.

Waersted en Westgaard vonden dat met name de m. trapezius op stress reageert met een verhoging van de spierspanning. De reactie was dosisafhankelijk: hogere stressniveaus leidden tot hogere spierspanning.

Bovenstaande is overgenomen uit de Verantwoording en toelichting van de KNGF Kans Richtlijn.

De ademoefening is ontleend aan de masterthese ‘Kan stress verminderen door het toepassen van hartcoherentie’ van Van de Haspel.  Haar onderzoek laat zien dat een korte periode (2 weken) met weinig training (4 sessies van een half uur) en een geringe hoeveelheid huiswerk (5 keer een halve minuut per dag) voldoende is om de fysiologische avoidancetoestand van stress te kunnen veranderen in de richting van ‘approach’ met positieve gevolgen voor het lichamelijke, emotionele en cognitieve ‘overall’ stressniveau.

Van den Haspel, J. (2009) Kan stress verminderen door het toepassen van hartcoherentie?. Masterthese Hersenen & Gedrag Rijksuniversiteit Groningen

Peper, E., Wilson, V. S., Gibney, K. H., Huber, K., Harvey, R., & Shumay, D. M. (2003). The integration of electromyography (SEMG) at the workstation: assessment, treatment, and prevention of repetitive strain injury (RSI). Applied Psychophysiology and Biofeedback, 28(2), 167-182.

Waersted, M., & Westgaard, R. H. (1996). Attention-related muscle activity in different body regions during VDU work with minimal physical activity. Ergonomics, 39(4), 661-676.

No Mind

Geloven in Eb & Vloed

Zes weken geleden was ik met vrienden in de Champagne, in gesprek met een champagneboer. De beste vakman vertelde over zijn wijnmaakfilosofie. Terwijl hij vertelde dat hij hierbij rekening hield met de stand van de maan – zag ik een vriendin met haar ogen draaien. Zo van ‘nee he, niet van dat zweverige gedoe’. Voor ik het wist, kronkelde mijn brein en flapte ik eruit dat ik ook niks had met de stand van de maan en bijvoorbeeld ook niet geloof in eb en vloed. Dit en variaties daarop werden de oneliners van onze wijnreis.

De derde industriële en digitale revolutie wekt in toenemende mate de schijn dat alles maakbaar en controleerbaar is. Het bleek voor ons een heerlijk verfrissend en rustig idee dat het nog een tijdje duurt voor we eb en vloed controleren.

Eb & vloed

Ademhaling, Lijf's, Yoga

3-minutenscan

3-minuten-scan

Waarom een scan doen? Om jezelf te resetten en om te weten hoe het echt met je gaat. ‘Moet ik dan minder gaan doen?’ is een vraag die ik regelmatig krijg. Die vraag kan ik natuurlijk niet beantwoorden. Ik zal reageren met een antwoord als ‘alleen als je daar behoefte aan hebt’ of ‘je moet doen wat werkt’.

Het blijkt nog niet zo eenvoudig om te weten waaraan je behoefte hebt. Terwijl het eigenlijk best wel eenvoudig is – als je maar kunt luisteren naar lijf. De 3-minutenscan helpt hierbij.

Eerst ga je met je aandacht naar die buitenste vaak stormachtige laag. Die hoef je niet te veranderen, maar hem herkennen helpt je om dichterbij jezelf te komen en je beslissing minder te laten afhangen van vluchtige belangen. De reset aan het einde van de scan zorgt voor verbinding met je goede intenties en commitments.

Als je vandaaruit opnieuw naar je vraagstuk kijkt, vind je je antwoord veel makkelijker.

Burn out, Lijf's, No Mind, Ontspanning

Burn-out check

Burn-out check

De drie symptomen

Mensen met een burn-out laten de volgende drie symptomen zien:

1. Emotionele uitputting
Ze voelen zich letterlijk ‘eindeloos’ moe. Dit uit zich in minstens twee van de volgende klachten: pijn in de spieren, duizeligheid, spanningshoofdpijn, slaapstoornis, niet in staat om te ontspannen, prikkelbaarheid en dyspepsie (maag/darmbezwaren).
 
2. Depersonalisatie of distantie
Ze hebben een cynische, negatieve en onverschillige houding ten opzichte van (een groot deel) van hun omgeving.
 
3. Verminderde persoonlijke bekwaamheid
Ze voelen zich minder competent en hun zelfbeeld wordt steeds negatiever.
 
Eigenschappen
Mensen met onderstaande eigenschappen zijn kwetsbaar. Als de belasting door bijvoorbeeld werkdruk of ziekte verhoogd is, hebben zij een verhoogd risico op een burn-out.
  • Neiging tot perfectionisme
  • Hard werkend
  • Plichtsgetrouw
  • Toegewijd idealisme
  • Ambitie
  • Behoefte zichzelf te bewijzen
  • Doelgerichtheid
  • Moeite met nee zeggen
  • Eigen grenzen niet kennen
  • Moeite met delegeren

Hopelijk helpen deze inzichten je om een burn-out bij jezelf of een naaste te voorkomen. Twijfels? Ga liever een keer teveel naar een huisarts, dan een keer te weinig.

Met dank aan de colleges over burn-out bij Thim van der Laan.

Critical Alignment Yoga, Pratyahara, Yoga

De kers op mijn yogataart, pratyahara

Uitnodiging Yogapresentatie
Uitnodiging Yogapresentatie

Gisteren was de eindpresentatie van mijn yogalerarenopleiding. Na een best wel wervelende intro hield ieder van ons vijf een persoonlijk verhaal.

Mijn verhaal ging over pratyahara. Pratyahara is de verstilling van de zintuigen. Hoewel dit aspect van yoga soms wat ondergesneeuwd lijkt te worden door al die andere facetten, vormt het voor mij de kers op mijn yogataart. Het is dan ook altijd aanwezig als ik yoga doe.

Dat heeft vast alles te maken met de jaren dat ik als wijnschrijfster werkte, met dagen waarop ik 80 wijnen op een dag proefde. Met mijn zintuigen ging ik dan op zoek naar de kwaliteit van een wijn, zijn kracht of charme. Het was werk dat me veel plezier gaf. Het paste ook bij me, in de zin dat je op mijn voorhoofd een stempel hoog sensitief kunt vinden. Je zou het ook licht geraakt kunnen noemen. Als kind kon je me uit de woonkamer naar mijn moeder in de keuken horen roepen; ‘mama er brandt iets aan’.

Het zo volop met mijn zintuigen bezig zijn gaf me plezier. Inmiddels vraag ik me af of het me ook het gevoel gaf dat ik zinnig bezig was. Vergelijkbaar met het fanatiek op een scherm gericht zijn, waarbij de ogen als zintuig een topprestatie leveren. Zou je zintuig kunnen vertalen als instrument voor (de) zin. Ik ben er nog niet uit, maar dat werken op smartphones, tablets en pc ziet er altijd wel zinnig uit en geeft best een zinnig gevoel.

Iedereen zal bekend zijn met vierkante ogen na een dag computeren. Na dagen vol met wijnproeven had ik daarbij een driehoekige neus en zeskantige keel.

Schermafbeelding 2012-12-17 om 12.25.54
CD met daarop Gert’s uitgebreide pratyahara-oefening

Wellicht is het daarom, dat ik 3,5 jaar geleden zo opleefde van de pratyahara-oefening tijdens de yogaweek van Gert (van Leeuwen) in Frankrijk. Het was een van de redenen dat ik verkoos om de lerarenopleiding bij hem te gaan doen. De oefening bestaat uit het tot rust brengen van de dynamiek in de ogen. Vanuit een algehele lichamelijk rust lukt het goed om de ogen niet meer heen en weer te laten schieten, maar ze rustig in het midden te houden. Door vanuit een afstand de ogen waar te nemen – de achterkant van het hoofd is daar een goede plek voor – wordt ook de focus in de ogen milder, minder. Als je dan je ogen opent en naar een punt kijkt zonder de focus er opnieuw in te brengen valt op dat je veel breder ziet. Tegelijkertijd valt de mentale rust op. De ogen reageren blijkbaar op mentale bewegingen en andersom. Dat is ook een bekend fenomeen in de REM-slaap, waarin de Rapid Eye Movement gepaard gaat met allerlei hectiek in de hersenen. Op vergelijkbare wijze kun je oren, neus, keel en zelfs huid tot rust brengen. Een uitgebreide oefening kun je vinden op de meditatie-cd van Gert.

De oefening van Gert luister ik met grote regelmaat, maar onbewust heb ik het ook altijd toegepast tijdens de asana’s, de houdingen. Bijvoorbeeld door de ogen te sluiten. Een tijd heb ik zelfs asana-series gedaan met oordoppen in. Door me af te sluiten voor alle indrukken van buiten kon ik me volop richten op mijn innerlijke ervaringen.

Voorpret. Ons thema was 'transformatie dankzij de lerarenopleiding'. Bij mij de transformatie van wijnjuf naar yogajuf
Voorpret. Ons thema was ’transformatie dankzij de lerarenopleiding’. Bij mij van ‘wijnliefhebber’ naar ‘yoga- én wijnliefhebber’

Even een uitstapje: als kind bedacht ik een spel. Ik probeerde te luisteren naar pratende mensen zonder te begrijpen. Ik was nieuwsgierig hoe het Nederlands zou klinken voor buitenlanders. ‘Doe is’, zou Gert nu zeggen. Dat is nog eens verstilling. Het is me tot nu toe verschillende keren gelukt. Zo gewoon is het blijkbaar om te ontleden en te willen begrijpen. Maar terug naar de yogamat.

Nu ik leraar ben probeer ik de ervaringen in mijn innerlijke wereld te delen met de mensen buiten me en ik wil inspelen op hetgeen ik bij mijn leerlingen zie. Dit verbinden en overbruggen lukt alleen met veerkrachtige zintuigen die makkelijk heen en weer bewegen tussen verstilling met een breed blikveld en focus met een puntige blik. Dat is niet altijd makkelijk, maar als het lukt geeft het me een grote kick! Die kers op de taart dus.

Graag wil ik hier nogmaals alle bijzondere docenten bedanken: Gert, Heiltje, Paul en Jacoline. Verder natuurlijk Freerk en Maup en Jet – die gistermiddag ook zo genoten, mijn studiegenoten met wie ik de presentatie deed: Zita, Mila, Charles en Tanje and last but not least mijn vrienden die altijd hun nadrukkelijke interesse in de opleiding toonden: Ellen, Stéphanie, Marten, Olav, Jur, Lisanne en Cathelijne. Met jullie is het nog veel mooier. Dank!

Ogen met veel focus
Met wie ontstaat verbinding en waarom?