Op facebook legde leraar Gert de stelling neer: ‘Yoga is de hoogste vorm van sport’. De eerste vraag die dan opborrelt is natuurlijk, wat is sport? Een antwoord hierop staat bijvoorbeeld op de Engelse Wikipedia. Aan dat antwoord is niks eenduidigs.
Strijd
Wat valt op als je kijkt naar bijvoorbeeld Studio Sport of verslagen van de Olympische Spelen? Voor mij is dat het element ‘strijd’. Vooral natuurlijk als je het vergelijkt met yoga. Het feit dat dit element bij yoga juist geen ding is, diskwalificeert het wellicht als sport. Het zou tegelijkertijd ook wel eens de essentie kunnen zijn, waarom yoga wel een hoge vorm van bewegen is.
Beweegkunst
Het element strijd spreekt wilskracht aan. Dat veroorzaakt een – veelal gezonde – stress. Niks mis mee. Bij yoga echter probeer je juist je bewegingen zo te maken dat ze geen stress of strijd in het lijf oproepen. Niet omdat elke vorm van stress eng en naar is, wel nee, maar in yoga wil je ontdekken wat het lijf gaat doen als je het element stress wegneemt.
En wandelen dan?
Natuurlijk zijn er andere vormen van bewegen waarbij het element strijd ook ver te zoeken is. Denk aan wandelen, fietsen, baantjes trekken in het zwembad voor het pure plezier. Allemaal leuk en aardig, maar richt de beoefenaar daarbij bewust zijn aandacht op de ontspanning van zijn lijf? Volgens mij niet. De bewegingen bij deze activiteiten zijn bovendien nogal monotoon. Dus zelfs al zou de wandelaar voor pure ontspanning gaan, de kans dat hij daarmee alle hoeken en gaten van zijn lichaam bereikt is klein.
En Tai Chi en Qi Gong dan?
Sporten, of moet ik zeggen activiteiten als tai chi en qi gong scoren momenteel hoge ogen in de beweegtherapiehoek. Beide beoefende ik een tijdje en hoewel ik het aanraders vind biedt yoga mij meer. Vooral omdat yoga – althans de vorm van Critical Alignment Yoga – lichamelijk veel uitdagender is. Je probeert daarin niet alleen het lijf tot ontspanning te brengen, maar tegelijkertijd tot een helder, krachtiger functioneren. Met het bijproduct van ‘gezonde kracht’ kan ik veel in het dagelijks leven.
Martial Arts
Wellicht dat sommige beoefenaars van martial arts als aikido vergelijkbare ervaringen hebben als yogi’s. Ik heb echter de indruk dat dat slechts voor een klein groepje toppers geldt en niet is weg gelegd voor goed willende beginners en amateurs. Hoe anders is dat bij yoga.
Yoga als demonstratiesport?
Een demonstratiesport maken van yoga? Alsjeblieft niet. Dan roept vooral excessen op waarover Gert op zijn blog schrijft. Dan geldt hetzelfde als bij Aikido als echte kunst. Maar heel weinigen is het gegeven om als anderen naar ze kijken, zich daar helemaal, helemaal niks van aan te trekken. Zich volledig af te sluiten voor de prikkels die dat oproept.
Het gladde studentenijs
Bij deze betreed ik het gladde ijs. Als student fysiotherapie puzzel ik momenteel met allerlei facetten van onze zenuwstelsels. Ook Gert besteedt daar in zijn boek Critical Alignment veel aandacht aan. Niet toevallig waarschijnlijk.
Zenuwachtig
Het schijnt zo te zitten met ons zenuwstelsel. Je hebt een centraal deel. Daaronder vallen hersenen en ruggenmerg. Het overige heet het perifeer zenuwstelsel. De bekabeling van organen en spieren ligt daar. Dat perifeer zenuwstelsel kun je verder onder verdelen in een tak die we met onze wil kunnen beïnvloeden en een tak die los van onze wil functioneert. Nu wordt het interessant als we willen bewijzen dat yoga een hoge vorm van bewegen is.
Bewijs?
Bewijzen lijkt binnen fysiotherapie het toverwoord geworden. Alles mot Evidence based zijn. Niks mis mee. Leuk zelfs. Des te meer omdat Gert datzelfde probeert te doen voor yoga. Het wordt vooral aardig als de drive hierachter een lichte, frisse nieuwsgierigheid is én de behoefte om mooie schatten te delen! Worden we nu spiritueel enzo? Hoe dan ook, ook op mijn fysioschooltje Thim van der Laan is ‘Share’ het grote ding.
Onderzoek
Natuurlijk is er voor echt bewijs veel meer graafwerk nodig. Hier slijp ik lekker mijn geest en plant ik wellicht zaadjes die ooit verder tot bloei komen. Of zouden de planten van die zaadjes allang al bestaan en hoeven alleen de vruchten geplukt te worden? Ook goed.
Een deel van ons lijf beïnvloeden we dus niet met onze wil. Niks nieuws aan, toch? Dit autonome/vegetatieve/onbewuste zenuwstelsel kan nog verder onderverdeeld worden. Als je dat doet, raak je wellicht de kern van de kracht van yoga. Van het (ortho)sympatische deel profiteer je volop als je aan het sporten en bewegen bent. Tegelijkertijd rem je dan echter de werking van zijn tegenhanger, het parasympathische deel.
Definitie parasympathisch zenuwstelsel
Het parasympathisch zenuwstelsel regelt dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen. Het zorgt voor een grotere productie van verteringssappen, een snellere darmbeweging, verwijding van de bloedvaten naar het spijsverteringsstelsel, een snellere nierwerking én het verlaagt de hartslagfrequentie en ademfrequentie.
Wat zou het mooi zijn als inderdaad blijkt, dat je bij yoga traint om te bewegen zonder daarbij de werking van dit deel van je lijf al te zeer te verstoren. Die ervaring heb ik alvast wel. Soms.
Patanjali
Patanjali schreef als Indische geleerde in de 2e eeuw voor onze jaartelling belangrijke yogateksten. Een van zijn stellingen luidt ‘Bij yoga draait het om het kalmeren van de onrust van het bewustzijn’ [Bron: Yoga als levenskunst van B.K.S. Iyengar]. Daar had hij geen wetenschappelijke bewijs voor nodig. 🙂
Nog een ballontje …
Als je beweegt levert dat de hersenen sensorische informatie op. Op de afbeelding valt te zien, hoe dat in ons hoofd is verdeeld. Wat opvalt is dat sensaties in de romp verhoudingsgewijs wel heel weinig prikkels in de hersenschors opleveren. En dat terwijl de romp de basis is voor een lekkere houding. Zou yoga ook bijdragen aan een hogere gevoeligheid van de romp?
Zo nou nou, veel plezier met uw parasympathische zenuwstelsel en de houding van uw romp
